Πότε θα σοβαρευτούμε; (οέο)

Κουράστηκα να διαβάζω σε blogs και μη για το βίντεο-αποκάλυψη που προβλήθηκε στην τελευταία εκπομπή του Λάκη Λαζόπουλου. Σύμφωνά με το εν λόγω (καυτό πλέον) βίντεο, οι δηλώσεις του κ. Ντομινίκ Στρος-Καν  καίνε τον έλληνα πρωθυπουργό, μια και επιβεβαιώνουν πως ο Γιωργάκης είχε –υπογείως- προαποφασίσει την είσοδο μας στο ΔΝΤ, ακόμη από την εποχή που εμείς αμέριμνοι σουλατσάραμε στα εμπορικά με την πιστωτική μας στο χέρι, περιχαρείς για τις αγορές μας και ήρεμοι για την αποπληρωμή τους, εφόσον «λεφτά υπάρχουν».

Οι αντιδράσεις, φυσικά, ήταν πολλές και ποικίλες. Μια σειρά από δημοσιεύσεις ξεκίνησε, οι μισές εκ των οποίων επιχειρούσαν να διερευνήσουν τις υπόγειες συμφωνίες του Λαζόπουλου με την αντιπολίτευση και οι άλλες μισές ξέφευγαν τελείως από το θέμα, εξετάζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της τέχνης που λαϊκίζει στην κοινή γνώμη. Όποιος επιχείρησε να τις διαβάσει όλες, σίγουρα κάπου χάθηκε μεταξύ πολιτικών συνομωσιών και κριτικής της τέχνης και της τηλεόρασης.

 Με εκπλήσσει η επιλεκτικότητα μας ως προς τι πιστεύουμε και τι όχι. Μου κάνει εντύπωση, αρχικά,  το γιατί τόσοι πολλοί από εμάς πιστέψαμε απόλυτα το «υπάρχουν λεφτά», μια προεκλογική δήλωση ενός πολιτικού προσώπου, που πάντα ήθελε να αποκτήσεις εξουσία (όλη η πολιτική του πορεία το αποδεικνύει). Αν μη τι άλλο, στην Ελλάδα έχουμε μάθει πως προεκλογικά όλα είναι εφικτά. Μετά την εκλογή είναι που ξεκινάνε τα «δεν ξέραμε, δεν γνωρίζαμε», το γνωστό τροπάρι, δηλαδή, που αν πάνω του οι τζογαδόροι έριχναν τα λεφτά τους, θα κέρδιζαν κάθε φορά. Ξεκινάμε, λοιπόν, την κριτική μας για την αξιοπιστία και ακολουθία των λόγων ενός πολιτικού προσώπου, παίρνοντας ως δεδομένο ότι αρχικά μας έλεγε την αλήθεια, αλλά στην πορεία ανακαλύπτουμε ότι μας έλεγε ψέματα; Και αυτό μας σοκάρει; Μήπως μόλις ανακαλύψαμε την Αμερική; Ήταν πραγματικά συνταρακτική αποκλειστικότητα το απόσπασμα της συνέντευξης που παρακολουθήσαμε, αρκετή ώστε να αναφερθεί και να αναλυθεί ως θέμα σε ενημερωτικές εκπομπές και sites σχολιασμού; Πιθανώς, μετά από τέτοιο σοκ που υπέστη η ελληνική κοινή γνώμη, δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να αναφέρω και εγώ πως ο Αϊ-Βασίλης δεν υπάρχει, σωστά;

Διάβασα ολόκληρα κατεβατά σχολίων, όπου –κατά κοινή αποδοχή- εύστροφοι bloggers προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν φράση προς φράση τα λεγόμενα του κ. Ντομινίκ Στρος-Καν και τον τρόπο με τον οποίο αυτά παρουσιάστηκαν, προσπαθώντας οι μισοί να αποδείξουν στους άλλους μισούς πως α) το βίντεο είναι όντως κόλαφος και εκθέτει ανεπανόρθωτα τον Γιωργάκη και –στην αντίπερα όχθη- β) ο Λαζόπουλος είναι ένας πουλημένος λαϊκιστής με πρότερο ανέντιμο (ηθικά και πολιτικά) βίο. Δεν είναι τα επιχειρήματα που με κούρασαν, όχι. Είναι αυτή η ατέρμονη κουβέντα που αναπτύσσεται στα διάφορα sites για θέματα που δεν ενδιαφέρουν πραγματικά κανέναν! Διότι, ας είμαστε ειλικρινείς, όποιος θεωρεί ακόμη είδηση την ανακολουθία του πολιτικού λόγου (ειδικά σε ότι αφορά τα θέματα που αφορούν την οικονομία της χώρας) ή επικίνδυνο για την κοινή γνώμη τον τηλεοπτικό λαϊκισμό, μάλλον μόλις ξύπνησε από χειμέρια νάρκη πολλών ετών και ο κόσμος του φαντάζει καινούργιος.

Κατά την (ταπεινή μου) γνώμη, το πιο ενδιαφέρον, ίσως, στοιχείο της όλης υπόθεσης είναι ότι η όλη κουβέντα ξεκίνησε ουσιαστικά από τα «επίσημα ΜΜΕ» και πυροδότησε μια πρωτοφανή (κυρίως σε συγχρονισμό) κριτική κατά του Λαζόπουλου, γενικότερα. Ξαφνικά, εκεί που μόνον κάποιοι σποραδικά κατέκριναν το δημόσιο λόγο του, η σάτιρα του Λαζόπουλου έγινε η αιτία για την πνευματική πτώχευση και αποβλάκωση ολόκληρου του έθνους. Αυτό μπορεί να μας λέει κάτι για τα πολιτικά και τηλεοπτικά δρώμενα της χώρας μας, μπορεί, όμως και όχι. Τα συμπεράσματα είναι επισφαλή για την ώρα, μια και βασιζόμαστε σε υποθέσεις, όχι απτά στοιχεία.

Η αλήθεια είναι πως η εκπομπή του Λαζόπουλου έχει υπερβεί κατά πολύ τα όρια της σάτιρας και έχει αγγίξει αυτά της κατήχησης. Σε καμιά περίπτωση μια σατυρική εκπομπή δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί ποτ πουρί ειδήσεων και ενημερωτικών εκπομπών και να το διανθίζει στο τέλος με τα συμπεράσματα του καλλιτέχνη, ο οποίος, με σοβαρό ύφος, μας εξηγεί τι ακριβώς ακούσαμε ή είδαμε μόλις τώρα. Σίγουρα δεν είναι αυτός ο ρόλος της σάτιρας. Δεν θα διαφωνήσω με αυτούς, λοιπόν, που θεωρούν την εκπομπή του αμφιβόλου ποιότητας, όμως, θα διαφωνήσω με αυτούς που την θεωρούν επικίνδυνη ή επιφανειακή και κατευθυνόμενη.  

Σε ότι αφορά την επικινδυνότητα και την κατευθυνόμενη θεματολογία της, με την ίδια λογική, εξίσου επικίνδυνες είναι και οι ειδήσεις του Μέγκα ή οποιουδήποτε άλλου τηλεοπτικού καναλιού, που ως γνωστόν έχει τη στήριξη του ενός ή του άλλου πολιτικού χώρου. Εξίσου επικίνδυνοι είναι οι πολιτικοί της ακροδεξιάς, οι ανακοινώσεις του ΚΚΕ ή η διάχυση των αριστερών απόψεων σε όλους τους χώρους της δημόσιας ζωής, για να μην πιάσω εδώ τα διάφορα βήματα δημόσιας γραφής, γεμάτα από ρατσιστικές, φαλλοκρατικές ή στυγνά ορθολογικές και τεχνοκρατικές απόψεις.

Θα μου πείτε: «ναι, αλλά δεν κάνουν όλοι τα 60άρια του Λαζόπουλου». Ένα από τα κύρια λάθη που κάνουν όσοι ασχολούνται με κριτική τηλεόρασης ή πολιτισμικών προϊόντων είναι να ερευνούν το προϊόν και όχι τους ανθρώπους που τα καταναλώνουν. Δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό κανενός πως ο λόγος που μια τέτοια εκπομπή έχει απήχηση δεν είναι ο τρόπος που παρουσιάζει κάποιες θέσεις ή θέματα, αλλά κυρίως το ότι ο εκλαϊκευμένος, συχνά αφοριστικός ή κατηχητικός τρόπος που το κάνει συμπίπτει ή απλά ταυτίζεται με τον τρόπο που η πλειοψηφία των πολιτών αντιμετωπίζει και σκέπτεται την πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα;  Είναι τόσο παράξενο για κάποιους ότι ο μέσος έλληνας δεν έχει τη δική τους πολυτέλεια χρόνου ή ερευνητικού πνεύματος, ώστε να ψάχνει 100 πηγές, πριν καταλήξει σε συμπεράσματα για το τι συμβαίνει γύρω του; Είναι μόνον θέμα παιδείας ή και ελεύθερου χρόνου και πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης; Και ποίος λέει με σιγουριά αν ο τηλεθεατής που βλέπει τον Λαζόπουλο συμφωνεί σε όσα ο Λαζόπουλος του σερβίρει; Και ποίος μπορεί να πει με σιγουριά με ποιόν τρόπο βλέπει ο καθένας τον Λαζόπουλο στο σπίτι του; Δεν σας έχει τύχει, δηλαδή, ποτέ η τηλεόραση να είναι ανοιχτή και εσείς να μιλάτε στο τηλέφωνο ή να πλένετε τα πιάτα, αδυνατώντας ουσιαστικά να ακούσετε με προσοχή τα όσα ειπώθηκαν;

Το πόσο επικίνδυνος ή πειστικός είναι ο Λαζόπουλος δεν μπορεί κανείς να το πει με σιγουριά, παρά μόνον εάν ερευνήσει σε βάθος τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας από εμάς παρακολουθεί και αντιλαμβάνεται την εκπομπή του. Σε όσους τρομάζουν από αυτά που «περνά» μέσα από την εκπομπή του, θα τους συμβούλευα να τρομάξουν πιο πολύ αναλογιζόμενοι το «γιατί» αυτά που λέει μπορεί και να ταυτίζονται με την κοινή γνώμη, παρά το πώς τη διαμορφώνουν. Όσο για το πόσο κατευθυνόμενος ή όχι είναι, εκεί σηκώνω τα χέρια ψηλά. Ζούμε στη χώρα των κατευθυνόμενων απόψεων, της μισής αλήθειας, της κατασκευής ειδήσεων και συνειδήσεων και το βρίσκω εξόχως βαρετό να ασχολούμαστε με το Λαζόπουλο, όταν οι ανίκανοι πολιτικοί που ψηφίσαμε, παρέα με τους καλοθρεμμένους δημόσιους λειτουργούς που διόρισαν, μας τραβάνε στον πάτο της ελπίδας και μαχητικότητας μας.