Μια βόλτα στον μαγικό κόσμο του βιβλίου…

Έφτασα κουρασμένη και καταϊδρωμένη στη Θεσσαλονίκη, η οποία χθες αποφάσισε για πρώτη φορά να μου δείξει το κακό της πρόσωπο. Η ατμόσφαιρά της ήταν αποπνικτική, λες και οι βαριές ανάσες των κατοίκων της έβγαιναν συμπαγείς από τα πνευμόνια τους και έφτιαχναν ένα γκρίζο σύννεφο, που έστεκε ακίνητο πάνω από την πόλη. Μπορεί πάλι να μην έφταιγαν αυτοί και να ήταν όλα στη δική μου φαντασία, πάντως ο καιρός είχε κάτι από την αλλοφροσύνη της εποχής που διανύουμε. Δεν έκανε ούτε κρύο, μα ούτε και ζέστη. Ο ήλιος ξεμυτούσε όποτε ήθελε και καμιά φορά δεν προλάβαινε να κρυφτεί πίσω από τα σύννεφα για να αφήσει τη θέση του στη βροχή. Χαρακτηρίστε με όπως νομίζετε, αλλά εγώ πάντα αυτή τη συνύπαρξη ήλιου και βροχής τη θεωρούσα σημάδι παράνοιας.
Βγήκα από το σταθμό και μέχρι να μπω στο πρώτο αστικό λεωφορείο που βρήκα μπροστά μου, είχα βγάλει και είχα ξαναβάλει τη ζακέτα και τα γυαλιά ηλίου που φορούσα τουλάχιστον πέντε φορές. Είχα αρχίσει να εκνευρίζομαι αφάνταστα για κάτι που κανένας δεν μπορεί να ορίσει ή να διορθώσει. Είχα κοινώς αρχίσει να γίνομαι το ίδιο παρανοϊκή με τον καιρό. Η παράνοια μου έγινε μεγαλύτερη, καθώς το λεωφορείο πήρε το δρόμο για την Έκθεση της Θεσσαλονίκης, τον τελικό μου προορισμό.

Οι ρόδες του λεωφορείου χοροπηδούσαν άτσαλα πάνω στο οδόστρωμα, το οποίο έμοιαζε να αγκομαχά κάτω από το βάρος της κίνησης που επικρατούσε στους δρόμους. Στα αριστερά μου έβλεπα χιλιάδες πρόσωπα στα πεζοδρόμια να πηγαινοέρχονται, κάνοντας τη καθιερωμένη Σαββατιάτικη βόλτα τους στην αγορά της πόλης. Στα δεξιά μου…μια ατελείωτη σειρά από μεγάλα κομμάτια τσίγκου, ένα τεράστιο εργοτάξιο που κόβει εδώ και μήνες την κυριότερη αρτηρία της πόλης στα δυο. Αισθάνθηκα εγκλωβισμένη.
Ευτυχώς το ξεπέρασα, μόλις μπήκα στις εγκαταστάσεις της Έκθεσης. Ανυπομονούσα να δω τους τίτλους των βιβλίων, να αγγίξω το απαλό, γυαλιστερό χαρτί των εξώφυλλων, να διαβάσω τις σημειώσεις στα οπισθόφυλλα τους. Έπεσα με τα μούτρα στο πρώτο stand που βρήκα μπροστά μου. Μεταφράσεις, μεταφράσεις και ακόμη περισσότερες μεταφράσεις. «Πολλές μεταφράσεις βρε παιδιά», σιγομουρμούρισα αλλά ο υπάλληλος που στέκονταν μπροστά μου με άκουσε και σήκωσε απλά τους ώμους του, σε μια προσπάθεια να απολογηθεί. Παρά τη δυσαρέσκεια μου (τι στο καλό, αν μη τι άλλο η Ελλάδα είναι ΓΕΜΑΤΗ συγγραφείς) ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος με εντυπωσίασε. Ήταν ο μοναδικός που έδινε σε όποιον επισκέπτονταν το stand του μια σακούλα γεμάτη ενημερωτικό υλικό για τις εκδόσεις του. Δεν ξέρω πολλά από εκδοτικούς οίκους, αλλά αν κρίνω από την ποιότητα και την ποσότητα του ενημερωτικού υλικού που μου έδωσαν, μάλλον τελικά οι μεταφράσεις αποδίδουν καρπούς.
Πολλούς ελληνικούς τίτλους βρήκα στο stand του οίκου που φιλοξενεί τα βιβλία της best seller writer Λένας Μαντά. Στα εξώφυλλά των βιβλίων της διάβαζα τα νούμερα με ανοιχτό το στόμα: 88η χιλιάδα, 22η χιλιάδα κτλ. Δεν ήξερα ότι υπάρχουν τέτοια νούμερα στην Ελληνική λογοτεχνία. Μπήκα στο πειρασμό να αγοράσω ένα, μόνο και μόνο για να δω από πρώτο χέρι τι είναι αυτό που προτιμά το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, αλλά αντιστάθηκα. Θα σας πω τι πιστεύω. Από τα εξώφυλλα και μόνο των βιβλίων της είναι ξεκάθαρο πως οι ιστορίες της απευθύνονται κυρίως σε γυναίκες. Από τις υποθέσεις που υπάρχουν στα οπισθόφυλλα διαφαίνεται πως τα θέματα που αναπτύσσει εντός τους αφορούν (πιστεύω) τους πάντες. Αγάπες, αποφάσεις ζωής, η μοίρα και μια δόση μυστηρίου. Είναι προφανές πως οι άνθρωποι του εν λόγω οίκου έχουν πιάσει το νόημα. Η μεγάλη αγοραστική δύναμη στο χώρο του βιβλίου είναι οι γυναίκες. Δεν θεωρώ τυχαίο το γεγονός ότι γύρω από τα βιβλία της κας Μαντά υπήρχαν άλλοι 20 τίτλοι βιβλίων γραμμένοι από γυναίκες συγγραφείς –στο ίδιο σχεδόν μοτίβο με την Μαντά- αρκετές από τις οποίες μάλιστα παρευρισκόταν και στο stand του οίκου στην έκθεση.
Χαμογέλασα και προχώρησα παρακάτω.

Έπεσα πάνω σε έναν εκδοτικό οίκο που μάλλον έχει στραμμένο το βλέμμα του στο εξωτερικό πιο πολύ απ’ τους υπόλοιπούς. Στο stand του φιγούραραν «πρώτη μούρη» τα ξαδέρφια του Twilight, όλα μεταφράσεις, φυσικά. Δεν λέω τίποτα παραπάνω. Μερικά πράγματα είναι απλά αυτονόητα. Λέω απλά πως αν κάπου μέσα στο σωρό υπήρξαν και κάποιοι τίτλοι Ελλήνων συγγραφέων του φανταστικού, δεν ήταν σίγουρα στη «βιτρίνα», ώστε να τραβήξουν τα βλέμματα.


Το μεγαλύτερο και πιο άρτια οργανωμένο stand ήταν ίσως αυτό των εκδόσεων Λιβάνη. Μου έκανε καλή εντύπωση το γεγονός ότι, αν και κάπως προς το βάθος του, υπήρχαν αρκετοί τίτλοι Ελλήνων και ξένων συγγραφέων μυστηρίου, φαντασίας (με την ευρύτερη έννοια) και τρόμου. Η μεγαλύτερη απογοήτευση ήταν ίσως το stand των εκδόσεων Καστανιώτη. Ήταν ένα κυκλικό stand, από τα πιο μικρά και φτωχά σε ολόκληρη την έκθεση. Ο ταλαίπωρος υπάλληλος όμως που το επάνδρωνε με έκανε να αισθανθώ μια ανεξήγητη συμπάθεια προς το πρόσωπο του, ίσως επειδή τον λυπήθηκα που ήταν αναγκασμένος να στέκεται εκεί μέσα, με το ένα του μάτι κλειστό και μελανιασμένο. Μπήκα στο πειρασμό να τον ρωτήσω τι του συνέβη, αλλά ευτυχώς συγκρατήθηκα.

Απ’ όσα έμαθα στη συνέχεια, η συγκεκριμένη έκθεση απευθύνεται κυρίως σε βιβλιοπώλες και όχι τόσο σε αναγνώστες. Ίσως αυτό αποτελεί μια καλή εξήγηση ως προς το γιατί η έκθεση είχε τόσο λίγο κόσμο εκείνη τη μέρα και η πλειονότητα των επισκεπτών κοιτούσε τους τίτλους βιαστικά και συγκεντρώνονταν στην πορεία στα διάφορα καφέ της έκθεσης. Δεν ξέρω κατά πόσο είναι ενδεικτικά τα όσα αναφέρω παραπάνω για να μας δώσουν μια εικόνα της σημερινής κατάστασης στα εκδοτικά δρώμενα της χώρας μας, αλλά σίγουρα είναι χρήσιμα για να καταλάβουμε το πως και το γιατί κάποιοι τίτλοι βιβλίων (αντί κάποιων άλλων) καταλήγουν τελικά στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων της γειτονιάς μας.