Hope floats….

Κυριακή πρωί, χαρά θεού, ο ήλιος καίει τα πεζοδρόμια και αντανακλά εκτυφλωτικά στα τρέντυ γυαλιά ηλίου της λαοθάλασσας που λιμνάζει ακούνητη στις καρέκλες και τα ψηλά σκαμπό της παραλίας. Μια ατελείωτη ευθεία και σκοντάφτεις πάνω στους διερχόμενους, που σουλατσάρουν στην ατελείωτη πασαρέλα της μοναξιάς τους. Απ’ όλους πιο πολύ με εντυπωσιάζουν οι άντρες, είναι στην πένα, με τα πολύχρωμα πουλοβεράκια τους και το μπλαζέ τους ύφος. Πότε αλήθεια συνέβη αυτή η μετάλλαξη; Πότε οι άντρες έμαθαν να στήνονται για τα φλας καλύτερα από τις γυναίκες; Πρέπει να λείπω χρόνια από την πιάτσα, σκέφτηκα, και στο μυαλό μου πετάχτηκε εκείνη η γελοία φωτογραφία που μοστράρεις και εσύ, εκείνη που σε δείχνει άλλο άνθρωπο από αυτόν που είσαι, και το μυαλό μου θόλωσε στιγμιαία, γέμισε κόκκινα στίγματα και φυσαλίδες. Μια ζωή στα θρανία, ότι ανάμνηση έχω σε αυτή τη ζωή εμπεριέχει βιβλία και πάγκους, μα ακόμα να μάθω να αναγνωρίζω τους μαλάκες. Είναι που δεν έχουν κουδούνια, σκέφτηκα, είναι που δεν τους ακούς να έρχονται.

Καθώς περπατώ μέσα στο πλήθος, μου έρχονται στο μυαλό τα όσα έγραψε στη δεκαετία του ’30 η Emma Goldman. “Τι πέτυχε η γυναίκα μέσω της χειραφέτησης της; Το δικαίωμα ψήφου σε λίγες πολιτείες…Η χειραφέτηση επέφερε οικονομική ισότητα γυναικών και αντρών», γράφει. Σοβαρά; Τότε γιατί σε πρόσφατη συμμετοχή μου σε διαγωνισμό, αν και βγήκα πρώτη στο τεστ δεξιοτήτων, στη συνέντευξη και τη μετάφραση κειμένων, η θέση μου δόθηκε σε άντρα; «Γιατί ζεις στην Ελλάδα και εδώ τα πάντα είναι ποιόν γνωρίζεις και όχι τι μπορείς», μου λέει μια φωνούλα και το μυαλό μου ξαναγεμίζει κόκκινα στίγματα και φυσαλίδες. Δεν πίστευα ποτέ στο Θεό, αλλά το να χάνω την εμπιστοσύνη μου στον άνθρωπο είναι επώδυνο. Στην Ελλάδα του μνημονίου, όταν τα «βολέματα» και ο «γνωστός του γνωστού» μας έφεραν στο χείλος της καταστροφής, είναι πραγματικά αποκαρδιωτικό να βλέπεις από πρώτο χέρι τη διαιώνιση τους.

Τα λόγια της Goldman αρχίζουν να αποκτούν επιτέλους κάποιο νόημα: «…καθώς όμως η εκπαίδευση της (της γυναίκας γενικώς), και σήμερα και στο παρελθόν, δεν την έχει εφοδιάσει με την απαραίτητη δύναμη ώστε να συναγωνιστεί τον άνδρα, διαπιστώνει ότι συχνά είναι υποχρεωμένη να εξαντλεί όλη της την ενέργεια…προκειμένου να διασφαλίσει την οικονομική και διαπραγματευτική αξία της». Έτσι είναι, δέχτηκα τη μοίρα μου αδιαμαρτύρητα και σήμερα, μέρα Κυριακή, χαρά θεού, τρέχω για δουλειά, μπας και βγω από το φαύλο κύκλο των αντισυμβατικών επιλογών μου. «Πολύ λίγες επιτυγχάνουν», συνεχίζει η Goldman, «γιατί είναι γεγονός ότι οι δασκάλες, οι δικηγόροι, οι γιατροί, οι αρχιτεκτόνισσες και οι μηχανικοί ποτέ δεν αντιμετωπίζονται με την ίδια εμπιστοσύνη, όπως και οι άρρενες συνάδελφοι τους, ούτε παίρνουν ίσες αμοιβές». Εξαρτάται. Εξαρτάται με ποιόν κοιμάσαι ή ποιόν παντρεύεσαι, θα έλεγα εγώ, αν μπορούσα να συνεισφέρω στο κείμενο με κάποιο τρόπο.

Μάλλον η συνεισφορά μου είναι περιττή. Η Goldman γράφει τα παρακάτω: «όσο για τη μεγάλη μάζα των εργαζόμενων κοριτσιών και γυναικών, πόση ανεξαρτησία κερδίζεται όταν η στενότητα και η έλλειψη ελευθερίας στο σπίτι ανταλλάσσεται με τη στενότητα και έλλειψη ελευθερίας του εργοστάσιου, του ζαχαροπλαστείου, του εμπορικού καταστήματος, του γραφείου; Περίλαμπρη ανεξαρτησία! Δεν είναι να απορεί κανείς που εκατοντάδες κοπέλες είναι πρόθυμες να δεχτούν την πρώτη πρόταση γάμου, αηδιασμένες και κουρασμένες από την «ανεξαρτησία» τους πίσω από τον πάγκο, πίσω από την ραπτομηχανή ή τη γραφομηχανή». 1930-2011, μείναμε στο σημείο εκκίνησης, ο χρόνος πάγωσε και μοιάζουμε όλο και πιο πολύ με τις πλαστικές κούκλες των πολυκαταστημάτων, με ότι αυτό συνεπάγεται. Ακόμη και οι «έξυπνες» χαριεντίζονται ασκόπως στα social networks, αφήνοντας βαθυστόχαστα πολιτικό-κοινωνικά σχόλια, χτίζοντας τον κύκλο τους και διαλαλώντας την παιδεία τους με κάθε τρόπο. Έτσι είναι, ο καθένας ότι έχει «πουλάει», όλο και κάποιος θα μασήσει, υπομονή κορίτσια.

Δεν έχω χρόνο για εξηγήσεις, ούτε για πολλές σκέψεις. Δεν έχω παιδεία για πούλημα, δεν έχω κατάθλιψη, ευχαριστώ, δεν θα πάρω. Οργή, όμως, έχω μπόλικη, αρκετή για να μου χαλάσει τη μέρα και να τα βάλω με τον ανυποψίαστο οδηγό ταξί, που δυσκολεύεται να κάνει αυτό για το οποίο πληρώνεται. Οργή αρκετή, ώστε να ξεχάσω να βγάλω τα γυαλιά ηλίου, μπαίνοντας στο κτήριο, με συνέπεια να κατατρομάξω τις ήδη ανήσυχες μητέρες, που περιμένουν στοιβαγμένες στην είσοδο τα βλαστάρια τους να τελειώσουν με τις προφορικές τους εξετάσεις. Μην τρομάζετε, θέλω να τους πω, είμαι η τελευταία «φιγούρα εξουσίας» σε αυτό τον πλανήτη, ο τελευταίος τροχός της αμάξης, σε μια χώρα που η γνώση απαξιώνεται και αγνοείται επιδεικτικά.

Κάθομαι στην καρέκλα του εξεταστή, λοιπόν. Ένας Θεός ξέρει πως βρέθηκα εγώ σε μια τέτοια καρέκλα. Ευτυχώς, σήμερα δεν καλούμαι να διδάξω τίποτα, δεν θα το έκανα πειστικά ούτως ή άλλως. Τι να διδάξεις, όταν νιώθεις ότι κάθε πληροφορία, κάθε ιδέα είναι καταδικασμένη να συνθλιβεί στις συμπληγάδες του «γνωστού του γνωστού μου»;.

Σήμερα καλούμαι να κρίνω, να βαθμολογήσω, να ακούσω, δίχως να μιλάω  και να, λοιπόν, που ένα περίεργο -πολύ περίεργο- πράγμα συνέβη: πιάνω τον εαυτό μου να ακούει, να ρουφάει τις λέξεις και τη θετική ενέργεια μιας φουρνιάς μαθητών, που δεν ξεπερνούν τα 15 χρόνια. Μου λένε για τα πάρτυ που διοργανώνουν με τους φίλους τους, τις ποδοσφαιρικές ομάδες στις οποίες συμμετάσχουν, τις θεατρικές ομάδες και την αγαπημένη τους μουσική. Μου λένε για τους κολλητούς τους και τα αδέρφια τους και πως οι ταινίες και η τηλεόραση δεν είναι στις προτεραιότητες τους. Μου μιλάνε για τους γονείς τους και πως κάποιοι από αυτούς περνάνε την ώρα τους λύνοντας μαθηματικές ασκήσεις ή ότι το αγαπημένο τους μάθημα είναι η ιστορία, γιατί έτσι μαθαίνουν για το παρελθόν της ανθρωπότητας. Κάποιοι ξέρουν ήδη τι θα γίνουν όταν μεγαλώσουν, άλλοι πάλι δεν έχουν ιδέα, αν και τα «θέλω» τους είναι ξεκάθαρα, πολύ πιο ξεκάθαρα απ’τα δικά μου. Ένα κορίτσι μου λέει χαμηλόφωνα πως ένα βιβλίο, μια ιστορία αγάπης, την έκανε να αγαπήσει τη λογοτεχνία. Τα μάτια της χαμηλώνουν στο θρανίο, χαμογελάει αμήχανα, «μου αρέσουν οι ρομαντικές ιστορίες», μου λέει και ο κυνικός εαυτός μου αποστομώνεται. Ποίος έχει τα κότσια να συνετίσει, να αναχαιτίσει την απαρχή του συναισθήματος, με τη δικαιολογία της «πικρής αλήθειας»; Σίγουρα όχι εγώ, όχι σήμερα, ίσως και ποτέ τελικά.

Δύο ώρες ασταμάτητης κουβέντας με παιδιά που δεν ξέρουν τι πάει να πει ΔΝΤ ή σπρέντς, δεν έμαθαν ακόμη την ιστορία της Αργεντινής και την τύχη της Πορτογαλίας, δεν γνωρίσουν καν τι είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας. Με παιδιά που έχουν ακόμη κολλητούς και προτιμούν τα αθλήματα από την τηλεόραση και τους υπολογιστές, με παιδιά που ανυπομονούν να μεγαλώσουν, να γνωρίσουν, να μάθουν, να δουν, να νιώσουν.

Το παραδέχομαι, δεν έχω ιδέα από παιδιά, αλλά αυτά έδειξαν πως έχουν μεγάλη εμπειρία από δασκάλους. Βγήκα από την αίθουσα με τα γυαλιά ηλίου στο χέρι. Τελικά η ελπίδα επιπλέει και μπορείς να τη βρεις στα πιο απίθανα μέρη, στις πιο ασυνήθιστες κουβέντες. Δεν είναι οι ταινίες, τα βιβλία, τα έργα υψηλής τέχνης και ο καλά δομημένος πολιτικός λόγος που σε παρασύρει να ελπίζεις. Είναι η ενέργεια που σκορπούν γενναιόδωρα οι κάπως αθώες κουβέντες κάποιων που ετοιμάζονται να μπουν στο στίβο της ζωής και  ακροβατούν για την ώρα μεταξύ της παιδικότητας και της εφηβείας. Είναι που θυμάσαι και εσύ από πού ξεκίνησες και που έφτασες. Και αν όσα έμαθες στην πορεία σε βαραίνουν, ε, τότε μάλλον πρέπει να αλλάξεις δόγμα και οπτική, πρέπει να χαμογελάς που και πού, για να μετριάσεις όσο μπορείς την μελλοντική απογοήτευση και πίκρα αυτών που σε ακολουθούν. Για μένα, αυτό σημαίνει «προνοώ για το δημόσιο καλό» και όχι τα βαθυστόχαστα που διαβάζω κάθε τόσο….